Kamu hukukunun bir bölümü olan ceza hukuku, temelde suç ve ceza kavramlarını incelemekte olup genel ve özel olmak üzere 2 başlık altında değerlendirilmektedir. Genel ceza hukukunun incelediği konuları genel olarak şu şekilde sıralamak olanaklıdır:
- Suç ve ceza kavramlarının tanımı
- Suç ve ceza kavramlarının maddi ve manevi unsuru
- Suçu ortadan kaldıran nedenler
- Cezayı azaltan ve ortadan kaldıran nedenler
Genel ceza hukukunun kapsamı içerisinde yer alan konular yukarıdaki gibi sıralanabilmektedir. Öte yandan özel ceza hukukunun bünyesinde bulunan alt başlıklar ise;
- Ülkede bulunan kanunlara göre hangi eylemlerin suç sayıldığı
- Suç sayılan eylemlerin kapsam ve sınırları
- Suçlara öngörülen cezaların neler olduğu
şeklinde sıralanabilmektedir. Genel ve özel ceza hukukunun tamamı tek bir çatı altında bulunarak kamu hukuku içerisinde yer almaktadır.
Ceza Hukukunun İşlevi Nedir?
Hukuk içerisinde kalan dalların her birinde olduğu gibi ceza hukukunda da toplumun düzenini sağlamak temel amaçtır. Bunun yanı sıra toplumu oluşturan bireylerin ilişkileri konusunda da çeşitli düzenlemelerde bulunulmaktadır. Her iki amaç, genel olarak ceza hukukunun temel işlevini meydana getirmektedir.
Ceza hukukunun sahip olduğu temel işlevin yerine getirilmesinde yardımcı unsur olarak ceza yasalarından güç alınmakta olup ceza yasaları, ceza hukukunun temel işlevini yerine getirmesini sağlamaktadır.
Ceza hukuku temelde yasaklanan davranışların yapılması durumunda bireylerin ceza yasaları bağlamında cezalandırılmasını sağlamakla birlikte yasak ve serbesti kavramlarının belirlenmesiyle birlikte bireylerin haklarının korunmasını da mümkün kılmaktadır.
Ceza Hukukun Temel İlkeleri Nelerdir?
Ceza hukukunun bünyesinde bulunan temel ilkeleri genel olarak aşağıdaki gibi sıralamak olanaklıdır:
Suçta ve cezada kanunilik ilkesi
Bu ilke, suç ve cezanın ancak kanun ile belirlenebileceğini ifade etmektedir. Ceza hukukunun temel ilkesi olarak değerlendirilebilen bu ilke 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrasında bulunmaktadır. Bu ilke aynı zamanda aleyhe olan kanunun geçmişe yürümeyeceğini bildirmektedir. Bu ise şu anlama gelmektedir: İşlendiği sırada suç olarak nitelendirilmeyen bir eylem, daha sonra suç olarak düzenlendiğinde eylem dolayısıyla birey yargılanamaz.
Suçta ve cezada kusur ilkesi
Ceza hukuku bağlamında kusur kavramı, bir cezanın bilerek ve istenerek işlenmesi anlamına gelmektedir. Bu ilke bağlamında bir kişi suçu bilerek ve isteyerek yapıyorsa eğer cezalandırılabilmektedir. İlke, 5237 Türk Ceza Kanunu’nun 20. maddesinin 1. fıkrasında bulunmaktadır.
Ceza Hukukun Temel Kavramları Nelerdir?
Ceza hukukunun bünyesinde yer alan suç ve ceza kavramları ile ilgili bilinmesi gerekenler şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Suç bir haksızlığı ifade etmektedir. Bu bağlamda her suç bir haksızlık iken her haksızlık bir suç değildir.
- Temelinde hukuki değer koruması olmayan bir suç tanımı olamayacağı için suçun hukuki değer ihlali olduğu ifade edilebilmektedir.
- Ceza hukukunun temel kavramlarından bir tanesi olan ceza, suç sayıldığı için yasaklanan birtakım eylemlerin gerçekleştirilmesi durumunda devlet tarafından uygulanmakta olan ceza ya da güvenlik tedbiri biçimindeki yaptırımları ifade etmektedir.
- Ceza yaptırımında birey, suç olarak belirlenmiş olan eylemlere başvurduğu an bunun karşılığı olarak bir değerinden yoksun bırakılmaktadır.
Suç ve ceza olarak bilinen ceza hukukunun temel kavramları, yukarıdaki gibi sıralanabilen özelliklere sahiptir. Ceza hukuku, temelde suç ve ceza kavramları üzerinden şekillenmektedir.