Kamuya tanınan üstünlük ile bireye tanınan hak ve hürriyetlerin dengelenmesini sağlayan ve temeli anayasada belirlenen İdare Hukuku, idarenin faaliyet ve örgütlenmesine yönelik çeşitli kurallar öngörmektedir. Esasen bu hukuk dalı, adından da anlaşılacağı üzere idarenin hukukudur. İdare kavramının ne olduğunun bilinmesi, İdare Hukukunun anlaşılmasını da olanaklı hale getirmektedir.
İdare genel olarak devlet yapılanması içerisinde belirli görevlerin yerine getirilmesi üzere oluşturulmuş bulunan örgüt ve bu örgütte görev alan kişileri tanımlayan bir kavramdır. Kavramı fonksiyonel olarak tanımladığımızda ise kamu hizmetlerinin hayata yansıtılabilmesi için sahip olunması zorunlu olan nitelikler ve bu örgütün çalışma sistematiği şeklinde ifade edilebilen kavramsal bir düzenleme karşımıza çıkmaktadır.
İdare Hukuku Nedir?
Daha önce de ifade edildiği üzere idarenin hukuku olarak bilinen İdare Hukuku, idarenin faaliyet göstermesini olanaklı hale getiren kural ve sistemleri içerisine alan bir kavramdır. Kamu hizmetlerinin hayata doğru bir şekilde yansıtılabilmesi için bazı niteliklere sahip olunması gerekmekte olup bu nitelikler İdare Hukukun kapsamı içerisinde yer almaktadır.
İdare Hukukun kapsamında yer alan konuların tamamı idare temelinde bulunmakta olup bu sayede idare olarak bilinen ve tanımlanan kamu faaliyetleri hayata doğru bir şekilde yansıtılabilmektedir. Bilindiği üzere idarenin var oluş amaçlarından en önemlisi, kamu faaliyetlerinin hayata aktarılabilmesidir. Bu bağlamda İdare Hukuku, bozulan kamu yararını oluşturmakla birlikte bozulan yarar dengesini tekrar kurmaktadır.
- yüzyılda ortaya çıkan bu hukuk dalı, birçok hukuk dalına göre çok daha genç ve geç oluşturulmuş bir hukuk dalı olarak bilinmektedir. Değişmekte olan devlet modelleri anlayışı ile birlikte İdare Hukukunda da çeşitli düzenlemeler meydana gelmektedir.
İdare Hukuku Alt Dalları Nelerdir?
İdare Hukuku’nun alt dallarını genel olarak aşağıdaki gibi sıralamak olanaklıdır:
- İhale Hukuku
- İmar Hukuku
- Regülasyon
- İdari Sözleşmeler Hukuku
- Statü (Memur) Hukuku
- İdari Yargılama Usulü
- İdari Yaptırımlar
Bu dalların her birinin İdare Hukuku’nun kapsamında bulunduğunu ifade etmek gerekmektedir.
İdare Hukuku’nun Özellikleri Nelerdir?
Daha önce de belirtildiği üzere İdare Hukuku’nun ortaya çıkış tarihi bir yakındır. Bu nedenle bu hukuk dalı, birçok hukuk dalına nazaran çok daha gençtir. İdare Hukuku’nun temelinde kamu yararı fikri bulunmaktadır. Öte yandan İdare Hukuku’nun uygulanmasından doğan çeşitli uyuşmazlıklar idari yargıda çözümlenmektedir.
İdare Hukukunun Kaynakları Nelerdir?
İdari Hukuku kaynakları kapsamında ön plana çıkan kaynağın anayasa olduğunu ifade etmek olanaklıdır. Kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük ve yönetmelikler; İdare Hukuku’nun diğer kaynakları olarak bilinmektedir.
İdare Hukuku Kapsamında Açılabilen Davalar Nelerdir?
İdare Hukuku kapsamında açılabilen davalardan bazılarını genel hatlarıyla aşağıdaki gibi sıralamak olanaklıdır:
- Tam Yargı Davaları
- İptal Davaları
- Kentsel Dönüşüm Hukuku ve İptal Davaları
- İdarenin Düzenleyici İşlemlerinin İptali Davaları
- Belediye Cezalarına Karşı Açılan İptal Davaları
Bu ve buna benzer davalar, İdare Hukuku’nun kapsamında yer almaktadır.